شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
گفتگو به محمد خوش‌چهره:
اولویت کشور و نهاد‌های مختلف ساختار سیاسی کشور در سال ۱۴۰۳ از سوی رهبر معظم انقلاب رونق تولید با حضور و مشارکت مردم تعیین شده و پیوند عنصر تولید و مشارکت مردم نیازمند تبیین ابعاد مختلف، نسبت این دو برای آگاهی‌بخشی عمومی و مطالبه‌گری از نهاد‌های مختلف برای عمل به وظایف خود است. برای بحث در این زمینه با دکتر «محمد خوش‌چهره» استاد اقتصاد دانشگاه تهران و نماینده مردم تهران در مجلس هفتم، وارد گفتگو شده ایم. وی در پاسخ به سوال، چرا با وجود اقتصادانانی که در بهترین دانشگاه‌های دنیا و کشورمان درس خوانده‌اند، اما اوضاع اقتصادی کشور مطلوب نیست؟ می‌گوید، جواب اولیه و ساده برای شما، این شعر پرمحتواست: «جواهرفروشان به کنجی خموش/ چه گرم است بازار شلغم‌فروش»! جواب بعدی آنکه باید تفاوت منطقی بین اقتصاددان و اقتصادخوانده قائل شویم. در بین اقتصاددانان هم تفاوت معناداری وجود دارد. اول سلامت نفس است، یعنی اگر سطحی از دانش اقتصادی داشته باشد و سالم نباشد، مصداق شعر «چو دزدی با چراغ آید/ گزیده‌تر برد کالا» می‌شود. در بین دلایل دیگر باقی مانده، یک دلیل دیگر هم بگوییم و آن هم ضعف درک و حتی نگرانی بعضی از زمامداران در به‌کارگیری اقتصاددانان سالم، عالم و مستقل به خاطر مسائل جناحی و باندی است. به نظر من اینجا باید به نقش صداوسیما توجه کنیم. متأسفانه صداوسیما بسته عمل می‌کند. من این مسئله را فاجعه زمامداری می‌دانم. رئیس بانک مرکزی به جای پاسخگویی به فاجعه سقوط ارزش پول ملی و سیاست‌های نامناسب ارزی در مورد سقوط ارزش پول ملی، استدلال‌های نادرست می‌کرد و صداوسیما هم ناخواسته یا خواسته آدرس غلط به مردم می‌داد، یعنی زمامدارانی که مقدرات مردم را مخصوصاً در مجلس و دولت تعیین می‌کنند، بعضاً متناسب با شرایط و درک مناسب، توان و تدبیر لازم را برای حل مسائل کشور ندارند.
کد خبر: ۳۹۴۵۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۵
الزام به ساماندهی اقتصادی و اقتصاد سیاسی:
تالکوت پارسونز و آنتونی گیدنز تلاش کرده اند تا به یک پرسش کانونی در جامعۀ سرمایه داری پاسخ دهند: با افزایش ثروت ملی و ثروت طبقۀ سرمایه دار، چگونه می‌توان عامۀ مردم را نسبت به کشور، تعلق خاطر آنها به نظام سیاسی/اقتصادی، حفظ قرارداد اجتماعی و نظم عمومی تداوم بخشید؟ در پاسخ باید گفت که در اقتصاد سیاسی کشورها، سه بازیگر اصلی وجود دارد: حاکمیت، بخش خصوصی و عامۀ مردم (مصلحت عامه). سرنوشت سیاسی کشورها تحت تاثیر دینامیکی است که در میان این سه بازیگر وجود دارد. ادبیات جهانی، واژه حکمرانی (تعامل دولت، بخش خصوصی و حقوق عامه) را بعنوان مبنای کنش متعادل و پیش رونده در حوزه‌های مختلف، مورد پذیرش قرار داده است. در خصوص ایران و در حوزه اقتصاد، این سوال مطرح می‌شود که چگونه با رویکرد حکمرانی، می‌توان اقدام به کاهش تورم دو رقمی در کشور نمود؟ در پاسخ باید گفت که، با توجه به هزینه‌های فزایندۀ نهاد دولت و ناترازی نظام بانکی، منابع مالی برای سرمایه گذاری در تولید و زیرساخت‌های کشور بسیار محدود بوده و یا به علت محدودیت استخراج و مشکلات فروش نفت، به حداقل رسیده است. برای حاکمیت، حفظ وضع موجود با اندکی تعدیل‌های مقطعی تنها راهبرد واقع بینانه خواهد بود، زیرا اصلاحات بنیادی اقتصاد کشور، خانه تکانی‌های جدی سیاسی، فرهنگی و امنیتی به همراه خواهد داشت و ائتلاف‌های متفاوت سیاسی را به وجود خواهد آورد. طبعاً هیچ حاکمیتی با دست خود ساخت قدرت خود را متزلزل نمی‌کند ضمن اینکه در گونه شناسی لذاتِ متصورِ بشر، هیچ لذتی بالاتر از لذت قدرت قرار نمی‌گیرد. حفظ وضع موجود، توان اجرای یک راهبرد دراز مدت را ندارد، اما با تعدیل‌های ماهانه و شکار فرصت‌های کوتاه مدت، قابلیت عملیاتی شدن را دارد.
کد خبر: ۳۹۴۴۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۷
چالش‌ها در خصوص اضافه کم شدن بند‌های لایحه بودجه ۱۴۰۳:
مجلس ۴۴۱ هزار میلیارد تومان بر هزینه‌های بودجه ۱۴۰۳ اضافه کرده، بدون آنکه منبع درامدی جدیدی را تعریف کند. موضوع اینجاست که این کسری را چه کسی قرار است پرداخت کند. در واقع، بودجه ۱۴۰۳ هنوز نیامده ۴۴۰ هزار میلیارد تومان کسری دارد؟ برخی از کارشناسان می‌گویند که هر چند در کنار مجلس یک بازوی علمی به نام مرکز پژوهش‌های مجلس قرار گرفته است، اما به نظر می‌رسد مجلسی‌ها در شرایط فعلی و با نزدیک شدن به انتخابات به دنبال نمایشی برای مردمی بودن خود هستند تا توسل به واقعیات و توان اقتصادی کشور.
کد خبر: ۳۹۳۷۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۰
هزینه ای معادل دو برابر فروش سالیانه نفت خام کشور:
برآورد ۲۰۱۷ بانک جهانی هزینه فرار مغزها را ۵۰ میلیارد دلار در سال نشان می‌دهد این رقم بیش از دو برابر ارزش صادرات نفت ایران است که در سال ۲۰۱۹ کمتر از ۲۰ میلیارد دلار بوده است. این «فرار مغزها» به کمبود تخصص، نوآوری و بهره‌وری کمک کرده است و مانع پیشرفت در اقتصاد و نهاد‌های فرهنگی ایران شده است. جمعیت ایران از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۹ بیش از دو برابر شده و به ۸۳ میلیون نفر رسیده است. محققان دانشگاه استنفورد تخمین زده‌اند که سهم مهاجران (مهاجران دائم و موقت) در همین مدت تقریباً سه برابر شده است. تعداد زیادی از این مهاجران تحصیل کرده و یا در موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی برجسته‌ای قرار دارند. شاخص مهاجرت خالص بالقوه گالوپ که بین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ انجام شد، نشان داد که بیش از یک‌چهارم ساکنان ایرانی با تحصیلات عالی در صورت امکان کشور را ترک خواهند کرد. آقایان مسئول امنیت ملی، آیا هنوز قصد دارند با رویکرد شعاری، برچسبی، ایدئولوژیک و نگاه گل درشت به مسئله نگاه کنند؟ عزیزان امنیت ملی، شما که اساتید ما بودید، چرا مسئله را در کانون توجه با رویکرد مدیریت بحران و سیاستگذاری سه سطحی (کوتاه، میان و بلند مدت)، قرار نمی‌دهید؟
کد خبر: ۳۹۳۵۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۷
اشتغال مولد یا زور زدن برای تک نان؟
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی سه نشانه را به عنوان «شواهدی احتمالی» از «افزایش ناپایداری و بی‌کیفیتی اشتغال در اقتصاد ایران» مطرح کرده است. این سه نشانه از دیدگاه بازوی پژوهشی مجلس، «افزایش نسبت کارکنان مستقل از شاغلان، افزایش سهم اشتغال بخش خدمات و رشد جابه‌جایی‌های شغلی میان بخش‌های اقتصادی» هستند. بر اساس برآورد‌های مرکز پژوهش‌های مجلس رشد اقتصادی سال ۱۴۰۳ حدود ۳.۱ درصد پیش‌بینی شده بنابراین در سال‌های آینده، انتظار افزایش اشتغال قابل توجه از ناحیه رشد اقتصادی را نمی‌توان داشت. این در حالی است که به تازگی مرکز آمار ایران از تک رقمی شدن نرخ بیکاری در کشور طی پاییز امسال خبر داده است. تحلیل مرکز پژوهش‌ها این است که چنین اشتغالی «بدون کیفیت لازم» و فارغ از «رشد اقتصادی» است.
کد خبر: ۳۹۳۴۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
کیفیت حکمرانی اقتصادی ایران در گفت‌وگو با مسعود نیلی و نوید رئیسی:
در‌حالی‌که اخبار ضدونقیض از وضع مالیات‌های جدید به پای ثابت اخبار اقتصادی تبدیل شده، به نظر می‌رسد یادگیری سیاستگذاران از تجارب موفق اصلاحات اقتصادی در جهان صفر بوده است. تجربه نشان می‌دهد شرط لازم موفقیت اصلاحات اقتصادی تعامل و همراهی با شهروندان است، و تجربه موفق یونان گواه همین نکته به شمار می‌رود. با‌این‌‌حال در ایران دولت در حالی سراغ بهره‌مندی از مالیات آمده که همزمان حاضر به پرداخت امتیازهای آن به شهروندان نیست. محمد طاهری، در گفت‌وگو با مسعود نیلی و نوید رئیسی به بررسی این موضوع پرداخت.
کد خبر: ۳۹۳۴۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
جبار کوچکی نژاد نماینده مجلس:
دولت اعلام کرد که ۹درصد وابستگی بودجه به نفت را کاهش داده است و مشخص است که به درآمد مالیاتی تکیه می‌کند. اگر درآمد مالیاتی هم صد درصد تحقق پیدا کند ۱۲۰۰ همت می‌شود. اما این رقم حتی بودجه جاری کشور را تامین نمی‌کند؛ در نتیجه دولت ناچار به ارائه بودجه انقباضی است تا کسری نداشته باشد. چون ادعایشان این است که می‌خواهیم تورم را مهار کنیم و در این شرایط باید بودجه را به نحوی ببندند که کسری بودجه نداشته باشند.چراکه کسری بودجه عامل اصلی تورم است.
کد خبر: ۳۹۳۱۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۶
علی عبدالعلی زاده وزیر اسبق راه و شهرسازی در دولت های هفتم و هشتم:
وزیر اسبق راه و شهرسازی گفت: آقای رئیسی دو سال فرصت سوزی کرد و هیچ کاری نکرد و وزیر این دولت هم گفت نباید کاری کنیم. این فرصت های سوخته از کجا تلف می‌شوند؟ تجربه تاریخی کشور نشان داده است که هر کسی با وعده کنترل تورم رئیس جمهور می شود خود عامل افزایش تورم می شود. چون بلد نیستند تورم را کنترل کنند. آخرین رئیس جمهور یعنی آقای رئیسی در زمان تبلیغات گفت من ۶ هزار صفحه برنامه دارم که تاکنون ۶ صفحه برنامه هم ندیدیم. ظاهراً یا فراموش کردند یا چنین چیزی نبوده است. در شان کشور ما نیست که کسی این حرف را بیان کند و دستگاهی بدون برنامه کار کند. ️تازه می گویند برنامه ای برای تورم و مهار آن تهیه کنیم. متاسفانه در این دو سال خود دولت عامل تورم بیشتر بود. نکته دیگر این است که حاکمیت هیچ برنامه ای برای اداره کشور در حال تحریم ندارد.عده ای در جامعه به عنوان دلالان تحریم وضع خوبی دارند و از تحریم سواستفاده می کنند و بار تحریم روی دوش مردم است . حاکمیت باید بگوید این تحریم قرار است در فلان بازه زمانی رفع شود یا قرار است برای همیشه باقی بماند.
کد خبر: ۳۹۲۸۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۳۰
رئیس انجمن واردکنندگان لوازم آرایشی :
در حالی که برخی برندهای ایرانی لوازم آرایشی مانند سینره، شو مای و ایلین ادعای واردات بالک (مواد اولیه) از اروپا و تولید تحت لیسانس کشورهای خارجی را دارند، رئیس انجمن واردکنندگان این ادعاها را رد می‌کند و می‌گوید: کیفیت پایین برندهای ایرانی باعث شده فقط اقشار کم‌درآمد خریدار آنها باشند.
کد خبر: ۳۹۲۶۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۸
پاسخ زیتون به ابهامات تغییر کاربری اراضی؛
متاسفانه زیتونی‌ها در نخستین جوابیه به ابهامات پیرامون چگونگی تغییرکاربری ۸۲ هکتار زمین کشاورزی به مجتمع گردشگری، پاسخ روشنی ندادند و تلاش‌شان را بر تهیه لیستی از «توهین»، «افترا» و «نشر اکاذیب» استوار کردند.گمان این بود پس از فروکش‌کردن عصبانیت مدیران زیتون و مطالعه پاسخ «فرهیختگان» به جوابیه‌شان، به ابهامات درباره فرآیند تغییرکاربری و ابهامات جدید، پاسخ دهند، اما متاسفانه، در جوابیه دوم زیتون، در بر پاشنه سابق می‌چرخد و همان پلیس‌بازی‌ها، لطیفه‌گویی‌ها درکنار ادعا‌های دروغین و تهدیدات موج می‌زند.
کد خبر: ۳۹۱۹۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۴
فاطمه ذکاوتی‌قراگزلو:
عربستان از درون کتابی به قلم رابرت لیسی روزنامه‌نگار و نویسنده انگلیسی است که در سال ۱۹۸۱ به چاپ رسید و با استقبال خوانندگان مواجه و به زبان‌های گوناگون ترجمه شد. اما دولت عربستان از انتشار آن سخت ناخرسند بود. بعد‌ها لیسی با هماهنگی با دولت عربستان اقدام به نگارش نسخه‌ی جدیدی از این کتاب نمود. کتاب عربستان از درون ترجمه این نسخه تعدیل شده به قلم آقای محمدعلی عسگری است که توسط نشر کویر در سال ۱۴۰۱ چاپ شده است.این کتاب خواندنی است و آدمی را به اندیشیدن و ناخودآگاه مقایسه وامی‌دارد. در مقایسه با ملت و جامعه مدنی و به‌ویژه زنان ایران، هنوز بافت جمعیتی عربستان و تفکر آنان قبیله‌ای و سنتی و مذهبی است. اما به‌قول نویسنده کتاب، عربستان سعودی از جمله اندک کشور‌هایی است که نهاد هرمی قدرتش از ساکنان جوان این کشور پیشگام‌تر است. وقتی کشوری در عین حفظ استقلال و منافع کشورش در جبهه درست در کنار قدرت‌های جهانی قرار گیرد می‌تواند در بزنگاه‌های تاریخی خود را از مهلکه نجات دهد، دقیقاً مانند پوست‌اندازی‌ای که عربستان پس از ۱۱ سپتامبر انجام داد.
کد خبر: ۳۹۱۸۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
دکتر بهمن آرمان:
یک اقتصاددان با بیان اینکه بانک مرکزی، درنهایت درحال رسیدن به این نتیجه است که نرخ ریال در برابر سایر ارزها را به یکدیگر نزدیک کند و این گامی رو به جلو است، گفت: امیدواریم به سمت یکسان سازی نرخ ارز حرکت کنیم و اقدام بانک مرکزی در مسیر افزایش دلار پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بورس کالا، نخستین گام باشد؛ هر چند به نظر می رسد به دلیل برگزاری انتخابات در اسفندماه و مسائل دیگر، چنین تصمیمی در این فاصله زمانی انجام نخواهد شد.
کد خبر: ۳۹۱۷۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
۴ بانکی که بیشتر وام‌ها را به خودشان می‌دهند؛
تا حدود دو سال قبل شناسایی ذی‌نفعان تسهیلات بانکی بسیار دشوار بود و اطلاعاتی از آن منتشر نمی‌شد. اما طی دو سال گذشته با تکالیف مجلس در قانون بودجه و اقدامات دولت سیزدهم، آمار‌های تسهیلات کلان نظام بانکی به صورت عمومی منتشر شده که این آمار‌ها اطلاعات قابل‌تأملی را در خصوص ذی‌نفعان تسهیلات بانکی نشان می‌دهد. یکی از این اطلاعات، سهم اشخاص مرتبط با بانک‌ها از کل تسهیلات کلان است. بررسی تسهیلات به اشخاص مرتبط با بانک از آن جهت مهم است که این افراد می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های بانک یا مؤسسه اعتباری اعمال نفوذ قابل توجهی داشته باشند و منفعت و نظر خود را بر منافع بانک یا منفعت اقتصاد کشور ترجیح دهند. این اقدام مثبت بانک مرکزی که در جهت بالا بردن کیفیت تسهیلات بانکی انجام شده، نشان می‌دهد از ۲۵ بانک و موسسه اعتباری بررسی شده تا انتهای بهار ۱۴۰۲، در ۴ موسسه و بانک سهم اشخاص مرتبط با بانک بین ۶۰ تا ۹۰ درصد از کل تسهیلات کلان است.
کد خبر: ۳۹۰۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۱
نانسی بردسال اقتصاددان آمریکایی:
تحول مهم اقتصادی در جهان، پیدایش طبقه متوسط رو به افزایش در بسیاری از کشورهای درحال توسعه است. این پدیده- در نتیجه بیش از دو دهه‌رشد اقتصادی سریع تقریبا پیوسته در جهان- نه فقط به نفع اقتصاد کشورها بلکه به نفع حکمرانی نیز بوده‌است. به گفته بردسال بهترین تضمین برای حکمرانی خوب، تقویت طبقه متوسط است، چون تاریخ به ما گوشزد می‌کند طبقه متوسط بزرگ و گسترده که احساس امنیت کند، بنیاد محکمی است تا حکومتی کارآمد و دموکراتیک ایجاد و حفظ شود. کسانی که در طبقه متوسط هستند نه فقط دارای منابع مالی لازم برای تامین خدمات حیاتی ازقبیل جاده و آموزش از محل مالیات دهی هستند، بلکه مطالبه گران جدی وضع قانون و مقررات، اجرای عادلانه و بی طرفانه قرارداد‌ها و به‌صورت کلی‌تر حاکمیت قانون شناخته می‌شوند، چون این‌ها کالاهای عمومی‌ای هستند که زمین بازی اقتصادی و اجتماعی را هموار می‌کنند به‌نحوی‌که از این طریق فرصت و امکان شکوفایی استعداد‌ها برای همگان فراهم خواهد شد.
کد خبر: ۳۹۰۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
چالش اقتصاد ایران؛
مقامات دولتی باید این نکته را بپذیرند که تورم بالای امروز اقتصاد ایران ناشی از تقاضای اضافی در بازار نیست، بلکه حاصل نقدینگی غیرمدیریت‌شده‌ای است که به دلیل کسری بودجه بالای دولت به اقتصاد تزریق می‌شود.
کد خبر: ۳۸۹۹۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۹
تصدی گری دولتی عامل نابودی صنایع ایران؛
تعطیلی شرکت داروگر پس از ۹۵ سال اگرچه تاسف انگیر است، اما شاید ناراحت کننده‌تر این باشد که داروگر نخستین برند مهم ایرانی نیست که قربانی اقتصاد نیمه تعطیل و بی توجهی دولت‌ها به صنعت در کشور می‌شود. نگاهی به لیست بلند بالای شرکت‌ها و کارخانه‌های تعطیل شده وضعیت اسفبار را پیش چشم‌ها روشن‌تر می‌کند.
کد خبر: ۳۸۹۱۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۲
یادداشتی از علی ربیعی:
اشتغال صرفا یک مساله اقتصادی نیست و با مسایل اجتماعی و سیاسی پیوند خورده است. اما در سال‌های اخیر نسبت آن با مسایل امنیتی شدت بیشتری پیدا کرده است. به عنوان مثال برای انذار، ناچار از توجه دادن به این امر هم هستم که بسیاری از تنش‌های پیش آمده در کشور در سال‌های اخیر و حتی در آینده متأثر از مسئله بیکاری، بدن توجه به اعداد و ارقام است.
کد خبر: ۳۸۸۰۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۳
سیاست گذاری در بخش کشاورزی؛
گمرک ایران در اقدامی غیر منتظره در تاریخ ۲۸/۱۲/ ۱۴۰۱ طی نامه‌ای با اعلان تغییر در مالیات ارزش افزوده کالاهای اساسی؛ ابلاغ نموده که از ابتدای سال ۱۴۰۲ مالیات بر ارزش افزوده واردات گندم، برنج، دانه‌های روغنی، انواع روغن خام، حبوبات شامل عدس، نخود، لوبیا و ماش، قند، شکر، گوشت مرغ، گوشت قرمز و چای را با نرخ استاندارد نه درصد (۹%) محاسبه و لحاظ شود.
کد خبر: ۳۸۷۸۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۷
دخل و خرج نامتوازن سینمای ایران؛
شاید کمتر سینماگری تصور می‌کرد پس از دو سال سخت کرونا و همزمان با افزایش رکود اقتصادی در کشور، در حالی که امید به رونق سالن‌های سینما می‌رفت، به ناگاه شعله اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی و اعتراضات شهروندان بار دیگر گریبان گیر سینمای ایران شود. گزارش حاضر در واقع، خلاصه‌ای از سال آماری سینمای ایران در سال ۱۴۰۱ است، سالی که سینمای ایران در آن، با امید به آینده‌ای نیک و پربار، وارد مسیر ارتقا و همچنین جبران مافات گذشته شد، چند‌ماهی را مست از حضور مخاطبان و فروش نسبی آثار به خوشی گذراند، در نیمه‌های راه از نفس افتاد، در نیمه پایانی راه با دوپینگ خواص بار دیگر اندکی قد راست کرد و حال در انتهای این راه پر پیچ و خم کماکان دورنمایی از آینده خود ندارد.ای کاش که بذر امید این سینمای نیمه جان را آفت یأس و بی‌فردایی نخشکانده باشد.
کد خبر: ۳۸۷۵۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
علی‌اصغر سعیدی:
اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس آمار بازماندگان از تحصیل و ترک تحصیل را منتشر کرد. آماری که به گفته علی‌اصغر سعیدی، جامعه‌شناس نشان از فشار تورم روی دوش خانواده‌ها و ناامیدی آنها از نظام آموزشی می‌دهد. اما آیا تله فقر در انتظار خانواده‌های جاماندگان از تحصیل است؟
کد خبر: ۳۸۷۲۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۹